MESLEKİ EĞİTİM VE MESLEKİ
YETERLİLİK BELGESİ NEDİR?
Ülkemizde gerek işverenler
gerekse İSG profesyonelleri arasında en çok tartışılan ve çözüm aranan
konulardan birisi olan mesleki belgelendirme olmaktadır.
Bu karmaşıklığı çözebilmek için
iki farklı tanımı iyi bilmek gerekir. Mesleki Eğitim Belgesi ve Mesleki
Yeterlilik Belgesi tanımı karıştırılmaktadır.
Meslekî Yeterlilik Belgesi (MYB); Meslekî Yeterlilik Kurumu
tarafından onaylanmış, bireyin bilgi, beceri ve yetkinliğini ifade eden
belgelere Mesleki Yeterlilik Belgesi denir.
Mesleki Eğitim Belgesi (MEB); örgün veya yaygın eğitim yoluyla
bireyleri mesleğe hazırlamak, meslek sahibi olanların mesleklerindeki
gelişimlerini ve yeni mesleklere uyumlarını sağlamak amacıyla gerekli bilgi,
beceri, tavır ve değer duygularını geliştiren ve bireylerin fiziki, sosyal,
kültürel ve ekonomik yeteneklerinin gelişim sürecinin bir plan içerisinde
yürütülmesini sağlayan eğitime katılıp başarılı olan kişilere verilen belgelere
Mesleki Eğitim Belgesi denir.
İki tanımdan anlaşılacağı gibi MYB ve MEB arasındaki en önemli farklar;
MEB bir eğitimin ardından alınır,
MYK için eğitime gerek olmadan direk sınava girilerek alınır.
MEB için Milli Eğitim Bakanlığı’ nın
onayladığı kurumlardan eğitimler alınabilir, MYB için Çalışma ve Sosyal
Güvenlik Bakanlığı’na bağlı olan MYK’ dan akredite olmuş özel eğitim kurumları
tarafından yapılan sınavlara girilip alınabilir.
MYB si olan kişinin ayrıyeten MEB
almasına gerek yoktur, fakat MEB si olan kişinin MYB si alması zorunludur.
İki belge içinde ortak olan hususta şudur;
‘Millî Eğitim Bakanlığına bağlı
meslekî ve teknik eğitim okullarından ve üniversitelerin meslekî ve teknik
eğitim veren okul ve bölümlerinden mezun olup, diplomalarında veya ustalık
belgelerinde belirtilen bölüm, alan ve dallarda çalıştırılanlar için MEB ve MYB
şartı aranmaz’
MESLEKİ EĞİTİM BELGESİ
MEB için gerekli mevzuat
düzenlemeleri; Tehlikeli ve Çok Tehlikeli Sınıfta Yer Alan İşlerde
Çalıştırılacakların Mesleki Eğitimine Dair Yönetmelikle yapılmıştır. Bu Yönetmeliğe göre;
(1) Ekteki dosyada yer alan
işlerde çalışacakların, işe alınmadan önce, mesleki eğitime tabi tutulmaları
zorunludur. MEB olarak kabul edilecek belgeler şunlardır;
a) 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununa
göre verilen diploma, bitirme belgesi, yetki belgesi, sertifika, bağımsız
işyeri açma belgesi, kalfalık, ustalık ve usta öğreticilik belgelerinden
birisi,
b) 12/3/2013 tarihli ve 28585 sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Aktif İşgücü Hizmetleri Yönetmeliğine göre mesleki
eğitim kursları veya mesleki eğitim modülü/kursları ile eşit süreli olmak
koşuluyla işbaşı eğitim programları sonucu alınan belgeler,
c) Millî Eğitim Bakanlığı veya Millî
Eğitim Bakanlığı tarafından yetkilendirilen kurumlarca verilen operatör belgesi
ve sürücü belgesi,
ç) 11/7/2002 tarihli ve 24812 sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Patlayıcı Madde Ateşleyici Yeterlilik Belgesinin
Verilmesi Esas ve Usullerinin Belirlenmesi Hakkında Yönetmelik kapsamında
alınan ateşleyici yeterlilik belgesi,
d) Kuruluş kanunlarında veya ilgili
kanunlarca yetkilendirilmiş kamu kurum ve kuruluşları tarafından düzenlenen
eğitim faaliyetleri sonucunda verilen belgeler,
e) Millî Eğitim Bakanlığının ilgili
biriminin onayının alınması şartıyla; kamu kurumu niteliğindeki meslek
kuruluşları, eğitim amaçlı faaliyet gösteren vakıf ve dernekler, işçi ve
işveren kuruluşları ile bünyelerinde kurulu iktisadi işletmeler, işçi ve
işveren kuruluşları tarafından Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş
eğitim amaçlı şirketler ve işveren tarafından düzenlenen eğitim faaliyetleri
sonucunda verilen belgeler,
f) Uluslararası kurum ve kuruluşlardan
alınan ve Millî Eğitim Bakanlığı tarafından denkliği sağlanan belgeler,
g) 30/12/2008 tarihli ve 27096 sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Meslekî Yeterlilik, Sınav ve Belgelendirme
Yönetmeliği kapsamında verilen meslekî yeterlilik belgeleri
(2) Bu Yönetmelik kapsamına giren
işlerde 1/1/2013 tarihinden önce işe alındığına dair Sosyal Güvenlik Kurumuna
ait kayıtlar esas alınarak 1/1/2013 tarihinden önce çalışmaya başlayanlara
Millî Eğitim Bakanlığı ile birinci fıkranın (e) bendinde sayılan(1) kurum ve
kuruluşlar arasında yapılacak protokoller çerçevesinde verilecek en az 32
saatlik eğitim modüllerinden geçirilerek alınan eğitimler sonucu düzenlenecek
belgelere sahip olanlar bu Yönetmelik kapsamında mesleki eğitim almış olarak
kabul edilir.
Şu an için özel eğitim kurumları
(2) nolu fıkraya göre Milli Eğitim
Bakanlığından onay alıp MEB si vermektedir. Fakat; burada tartışılan en önemli
hususta eğer çalışan iş hayatına 1/1/2013’ten sonra başladıysa özel eğitim
kurumlarından aldığı MEB geçersiz sayılmaktadır.
MYK’nın resmi web sitesinde
Ulusal Meslek standartları yayınlanmaktadır. Yayınlanan bu standartlar arasında
işletme bünyesinde yapılan işler yer alıyor ise o işte çalışan personele
mutlaka Mesleki Eğitim Belgesi alınmalıdır.
ULUSAL
MESLEK STANDARTLARINA ULAŞMAK IÇIN TIKLAYINIZ.
Örneğin; otel bünyesinde bulunan
bahçıvanların yaptığı iş tehlikeli olarak geçmektedir. MYK’nın yayınladığı
Fidan Yetiştiricisi, Meyve Yetiştiricisi, gibi meslek standartları mevcuttur.
Bu standartlardan uygun olanların aldırılarak personellerin belgelendirilmeleri
gerekmektedir.
MESLEKİ YETERLİLİK BELGESİ
MYB için gerekli mevzuat
düzenlemeleri 5544 Sayılı Mesleki Yeterlilik Kurumu Kanuna dayanılarak
hazırlanan Mesleki Yeterlilik Kurumu Mesleki Yeterlilik Belgesi Zorunluluğu
Getirilen Mesleklere İlişkin Tebliğ (Bu tebliğ; yeni meslek standartları
eklendikçe güncellenmektedir) ile belirlenmiştir.
5544 Sayılı MYK Kanuna göre;
EK MADDE 1
(1) Tehlikeli ve çok tehlikeli
işlerden olup, Kurumca standardı yayımlanan ve Bakanlıkça çıkarılacak
tebliğlerde belirtilen mesleklerde, tebliğin yayım tarihinden itibaren on iki
ay sonra bu Kanunda düzenlenen esaslara göre meslekî yeterlilik belgesine sahip
olmayan kişiler çalıştırılamaz. 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununa
göre ustalık belgesi almış olanlar ile
Millî Eğitim Bakanlığına bağlı meslekî ve teknik eğitim okullarından ve
üniversitelerin meslekî ve teknik eğitim veren okul ve bölümlerinden mezun
olup, diplomalarında veya ustalık belgelerinde belirtilen bölüm, alan ve
dallarda çalıştırılanlar için meslekî yeterlilik belgesi şartı aranmaz.
(2) Bakanlıklar ile kamu kurum ve
kuruluşlarının görev alanlarını ilgilendiren mevzuatta bu maddede belirtilen
hususlara ilişkin gerekli düzenlemeler bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten
itibaren on iki ay içinde yapılır.
(3) Birinci fıkraya ilişkin
denetimler iş müfettişlerince yapılır. Birinci fıkrada belirtilen hükümlere
aykırı davranan işveren veya işveren vekillerine Çalışma ve İş Kurumu il müdürü
tarafından her bir çalışan için beş yüz Türk lirası idari para cezası verilir.
Bu Kanuna göre verilen idari para cezaları tebliğinden itibaren bir ay içinde
ödenir.
Sonuç olarak; MYB ve MEB
birbirinde çok farklı kavramlardır. İlgili Tebliğde meslek standardı
yayınlanmış çalışanlarımıza MYB aldırmamız gereklidir. Çünkü; ÇSGB den yapılan
açıklamada zorunluluğun ertelenmeyeceği fakat belge zorunluluğu için
denetimlerde 2017 yılı başına kadar bir uygulama yapılmayacağını bildirdi.
Belge zorunluluğun uzatıldığına dair bir mevzuat yayınlanmadı, yaşanılacak
herhangi bir iş kazasında yargı sürecinde çalışanın MYB olup olmadığı
sorulacaktır.
Saygılarımla.
Zuhal SEYHAN
Endüstri Mühendisi
Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanı
İş Güvenliği Uzmanı
Patlamadan Korunma Dökümanı Hazırlayıcısı
Kimyasal Güvenlik Bilgi Formu Hazırlayıcısı
Tel: 05069646514
E-posta: zuhalseyhan@gmail.com - zuhalseyhan@adrrisk.com
www.adrrisk.com
